Overmatig afvallen

Eetstoornissen komen in twee vormen voor: psychische anorexia nervosa, ook wel anorexia genoemd, en psychische vraatzucht, ook wel boulimia nervosa genoemd. Beide vormen zijn gevaarlijk voor de gezondheid, en zelfs levensbedreigend voor de persoon die eraan lijdt.

Psychische anorexia (anorexia)

Het is een ziekte met een psychische oorsprong. Het uit zich door een sterke angst om aan te komen, wat leidt tot vermijding van eten. Mensen met de ziekte zien zichzelf als veel dikker en lelijker dan ze werkelijk zijn, hebben vaak een afkeer van hun lichaam en een verminderd gevoel van eigenwaarde. Ze voelen zich vaak al vol voordat ze beginnen met eten. Een van de diagnostische criteria voor anorexia is een gewichtsverlies van meer dan 15%.

De symptomen van anorexia zijn:

• gebrek aan eetlust en zelfs een onbedwingbare afkeer van eten,
• extreem mager lichaam, de gezichtskenmerken worden scherper, de huid is droog, het vetweefsel verdwijnt bijna helemaal,
• algemene zwakte, uitdroging, soms problemen met de bloedsomloop,
• bij vrouwen stopt vaak de menstruatie,
• met de voortgang van de ziekte wordt een steeds grotere prikkelbaarheid waargenomen, het is moeilijk om rustig te praten met een persoon die ziek is,
• terugtrekken van anderen, het verliezen van vrienden.

Anorexia kan chronisch verlopen met perioden van remissie en terugval, of als een enkelvoudige aanval van de ziekte. Het komt voor dat na enkele maanden van beperkte voedselinname een gewichtsverlies van 40% optreedt, en in extreme gevallen zelfs tot 60% van het normale lichaamsgewicht wordt bereikt.

Om het lichaamsgewicht te verlagen, gebruiken patiënten verschillende methoden:

• radicaal beperken van de hoeveelheid geconsumeerd voedsel in combinatie met periodiek vasten,
• het gebruik van laxeermiddelen en diuretica,
• braken na elke maaltijd uitlokken,
• veel lichamelijke inspanning om calorieën te verbranden.

De toegepaste methoden leiden tot ernstige biochemische verstoringen en verstoringen van de functie van vele organen en systemen. Sommige daarvan kunnen levensbedreigend zijn. Het sterftecijfer varieert, afhankelijk van onderzoeken, van 4-22%. De meest voorkomende doodsoorzaken zijn somatische stoornissen van het cardiovasculaire systeem, infecties en zelfmoorden. Somatische complicaties verdwijnen tijdens de behandeling of na het bereiken van een normaal lichaamsgewicht.

Oorzaken van anorexia

• Verstoord zelfbeeld - patiënten realiseren zich niet hoe uitgeput ze zijn, ze zien hun magerheid niet.
• Ongenoegen met het figuur - leidt tot obsessief denken over eten en angst om aan te komen, wat het gebruik van diëten die het risico op eetstoornissen vergroten, veroorzaakt.
• Overtuiging dat een slank figuur helpt in het leven - veel tienermeisjes zijn ervan overtuigd dat een mooi figuur hen zal helpen een goede baan te vinden, een vriendje te krijgen, de sympathie van leeftijdsgenoten te winnen en een positie in het gezin te verwerven.
• Negatieve houding ten opzichte van volwassen worden - meisjes die lijden aan anorexia vermijden contact met andere mensen, vooral jongens. Ze ontkennen hun seksualiteit. Dit gaat vaak gepaard met een gevoel van onzekerheid over hun eigen aantrekkelijkheid.
• Angst voor "volwassen worden" - sommige vrouwen die lijden aan anorexia zijn bang voor zowel fysieke als mentale volwassenheid. Door voedsel te vermijden, blijft hun lichaam lijken op dat van een kind vóór de puberteit, en de menstruatie verschijnt niet of verdwijnt.
• Lage zelfwaardering en gebrek aan zelfvertrouwen - zieke mensen zijn gedisciplineerd, ze concentreren zich op hun studie, ze hebben een grote behoefte aan succes, maar ook onzekerheid, angst voor mislukkingen en overdreven zelfkritiek kenmerken hen.

Anorexia of boulimia?

Bij een aantal patiënten met anorexia worden periodes van eetbuien, ook wel bulimische episoden genoemd, waargenomen. Ze wisselen periodes van strikte diëten af met periodes van overmatig eten, waarschijnlijk omdat hun lichaam reageert op fysiologische veranderingen als gevolg van voedseltekort. Als de eetbuien niet afwisselen met anorexia, wordt deze aandoening bulimia genoemd.
Ewa Maciocha, klinisch psycholoog en psychotherapeut.